Polacy masowo uchylają się od tego obowiązku. Karą może być nawet więzienie
W 2023 r. liczba dłużników alimentacyjnych zwiększyła się w Polsce do blisko 290 tys. i wzrosła o prawie 29 tys., w stosunku do roku poprzedniego. Średni dług alimentacyjny wynosił 49.4 tys. zł, a łącznie „alimenciarze” zalegali z zapłatą 14.3 mld zł.
Wysokość alimentów ustala w drodze orzeczenia sąd. Dzieje się tak na wniosek jednego z rodziców lub prawnych opiekunów dziecka. Może zostać przeprowadzone osobne postępowanie alimentacyjne lub może być to część postępowania rozwodowego, jeśli rodzice dziecka są/byli małżeństwem.
Alimenty. Jaka wysokość?
Wysokość alimentów jest zależna od potrzeb dziecka i sytuacji finansowej osoby, która zostaje sądownie zobowiązana do płacenia. Im wyższe dochody, tym najprawdopodobniej będą zasądzone wyższe alimenty. Przykładowo, w przypadku osoby bezrobotnej może to być 600 zł na dziecko. Z kolei w przypadku osoby zarabiającej 20 tys. zł sąd orzeknie dużo wyższą kwotę, np. 3 tys. zł.
Niezapłacone alimenty. Konsekwencje
Niepłacenie alimentów może mieć naprawdę poważne konsekwencje. Podajemy przykładowe, najczęściej spotykane. Jeśli rodzic zobowiązany do płacenia alimentów przestaje to robić, uprawniony (najczęściej rodzic opiekujący się dzieckiem) może wystąpić do komornika o wszczęcie egzekucji. W takiej sytuacji komornik:
- zajmuje wynagrodzenie za pracę, emeryturę, rentę lub inne dochody osoby zobowiązanej do alimentów,
- zajmuje rachunki bankowe dłużnika,
- przeprowadza licytację mienia dłużnika, jeśli inne środki nie przyniosą efektu,
- może zablokować dostęp do niektórych świadczeń.
W przypadku długotrwałego uchylania się od płacenia alimentów, istnieje możliwość zastosowania ograniczeń administracyjnych, takich jak:
- zatrzymanie prawa jazdy dłużnika. Komornik może zwrócić się do starosty z wnioskiem o zatrzymanie prawa jazdy osoby, która nie płaci alimentów przez okres dłuższy niż 6 miesięcy.
- wpis do rejestru dłużników. Dłużnicy alimentacyjni mogą zostać wpisani do rejestru Biura Informacji Gospodarczej (BIG), co utrudnia im uzyskanie kredytów, pożyczek, czy nawet podpisanie umowy z operatorem telekomunikacyjnym.
Polski Kodeks karny (art. 209) przewiduje również odpowiedzialność karną za uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego. Konsekwencje te obejmują:
- Grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do roku. Kara pozbawienia wolności może być orzeczona, jeśli dłużnik zalega z płatnościami za co najmniej 3 miesiące.
- Jeśli niepłacenie alimentów powoduje, że osoba uprawniona do alimentów (najczęściej dziecko) zostaje narażona na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, kara pozbawienia wolności może zostać zwiększona do 2 lat.
- Jeżeli dłużnik dobrowolnie ureguluje zaległości alimentacyjne w ciągu 30 dni od momentu otrzymania wezwania do zapłaty, może uniknąć odpowiedzialności karnej.